Retronychia

Retronychia – to stan w którym płytka paznokciowa wrasta w proksymalny fałd paznokciowy (w kierunku macierzy), w wyniku przerwania podłużnego wzrostu paznokcia. Statystycznie częściej występuje u kobiet i może dotyczyć każdego palca stopy lub ręki, jednak w naszej praktyce obserwujemy przewagę przypadków retronychii w obrębie paluchów stóp.

W wyniku przerwania fizjologicznego procesu, następuje oddzielenie starej płytki paznokciowej od macierzy (czasami również od łożyska), utrata łączności na linii stary paznokieć – nowy paznokieć, która prowadzi do dyskomfortu i obrzęku w wale proksymalnym.

Czasami stary paznokieć jest nadal ściśle połączony z łożyskiem oraz bocznymi wałami, natomiast luźny w okolicy macierzy, wywołując ból i stan zapalny. Nowo rosnący paznokieć nie może fizjologicznie „przepchnąć” starej płytki paznokciowej co skutkuje nawarstwianiem keratyny i powstaniem tzw onychomadezy (kilka warstw płytki paznokciowej wyglądających jak pancerz krewetki).

FIZJOLOGIA CZYLI JAK ROŚNIE ZDROWY PAZNOKIEĆ

Macierz, zbudowana z 196 warstw komórek,  jest miejscem ciągłej produkcji komórek (ich proliferacji), które w procesie keratynizacji tworzą płytkę paznokciową. Zdrowy paznokieć jest przezroczysty, o gładkiej lekko świecącej powierzchni, w odcinku proksymalnym (przy macierzy) – ma mleczne, białe zabarwienie tzw obłączek po czym przechodzi (w miejscu połączenia z łożyskiem) w kolor lekko różowy, a następnie ponownie przybiera kolor biały w miejscu tzw wolnego brzegu paznokcia.

Płytka paznokciowa zbudowana jest z keratyny czyli białka o zwartej strukturze, składników mineralnych tj siarka, selen, cynk, żelazo, miedź, wapno, azot, potas (które są częstym składnikiem preparatów aptecznych poprawiających wzrost paznokci) oraz wody i cholesterolu.

Paznokieć może nam się wydawać nieskomplikowaną strukturą, jednak jego budowa jest bardziej złożona:

1. najwyżej położona warstwa, ta którą widzimy, tzw grzbietowa, odpowiada za twardość paznokcia
2. najgrubsza warstwa, dzięki której nasz paznokieć jest elastyczny i „współpracuje” z palcem w trakcie wykonywania czynności – to warstwa środkowa
3. najbardziej ukryta, ale tez najcieńsza to warstwa dolna, wpływająca na przyleganie paznokcia do łożyska

Łożysko to kolejny ważny element całej układanki, niezbędny do prawidłowego wzrostu paznokcia.  Składa się z kilku warstw komórek, a  ze względu na budowę, jest szczególnie wrażliwym elementem aparatu paznokciowego.

Paznokieć dookoła otoczony jest wałami bocznymi, nadającymi kształt  i wałem proksymalnym, który wyposażony w eponychium – stanowi ochronę macierzy. To właśnie ten element, jest często uszkadzany w trakcie zabiegów manicure i pedicure, nadmiernie wycinany, co może skutkować stanem zapalnym, uszkodzeniem płytki paznokciowej oraz nieprawidłowym wzrostem paznokcia.

ROLA PŁYTKI PAZNOKCIOWEJ

• odpowiada za estetykę palca
• ochrona wrażliwych opuszków (liczne zakończenia nerwowe)
• chroni paliczki dystalne przed urazami i czynnikami chemicznymi
• pozwala na wykonywanie palcami różnych czynności (szczególnie precyzyjnych)
• wpływa na czucie powierzchowne i głębokie
• pozwala na szybkie diagnozowanie niektórych chorób (pierwsze objawy)

RETRONYCHIA – PRZYCZYNY

URAZY, PRZECIĄŻENIE PALUCHA, UCISK, CHOROBY GORĄCZKOWE, NIEKTÓRE LEKI, CIASNE OBUWIE, SPORTY WYCZYNOWE (wielokrotne mikrourazy), UCISK OD STRONY WOLNEGO BRZEGU PAZNOKCIA (np. w przypadku osteofitu – wyrośli na paliczku dystalnym),PRZYCZYNY OGÓLNOUSTROJOWE (zapalenie stawów, zburzenia ukrwienia, zapalenie żył), PRZEJŚCIOWE NIEDOTLENIENIE MACIERZY, SILNY STRES

OBJAWY KLINICZNE – kiedy można podejrzewać retronychię?

• stan zapalny, zanokcica proksymalna
• zaburzony wzrost paznokcia na długość
• onychomadeza (paznokieć krewetkowy)
• dyskomfort lub ból
• brak obrąbka naskórkowego i obłączka (białego półksiężyca)

• wysięk ropny lub surowiczy
• ziarnina w okolicy wału proksymalnego
• brak przezierności i żółtawe zabarwienie paznokcia, szczególnie w odcinku proksymalnym (przy macierzy)

LECZENIE RETRONYCHII

Leczenie polega na usunięciu, w znieczuleniu miejscowym, wrastającego proksymalnego elementu paznokcia. Część płytki paznokciowej, ściśle przylegającej do łożyska, nie zdejmujemy – będzie chroniła łożysko oraz wyznaczała prawidłowy tor wzrostu nowego paznokcia. Zabieg pozwala na szybkie odzyskanie komfortu i złagodzenie bólu. Leczenie zachowawcze, w większości przypadków nie daje dobrych efektów i niepotrzebnie przedłuża terapię. Dalsze postępowanie ma za zadanie kontrolę wzrostu paznokcia, stosowanie preparatów regenerujących, stopniowe oczyszczanie „starej” części paznokcia a czasami, w trudniejszych przypadkach zastosowanie klamry ortonyksyjnej, w celu uzyskania pożądanego kształtu paznokcia.

Retronychia u młodej pacjentki wywołana przez zablokowanie podłużnego wzrostu paznokcia. Blokada natomiast to efekt wieloletnich treningów tańca (balet), mikrourazów w obrębie paliczka dystalnego, urazów paznokcia, przemodelowania opuszka a co za tym idzie, wytworzenia osteofitu na paliczku kostnym. Paznokieć nie mógł odrastać normalnie, zatrzymywał się w połowie i popychany przez opuszek, zaczął wrastać proksymalnie.

Więcej o osteofitach i plastyce opuszka możesz przeczytać w dziale podochirurgii: https://poznan-podolog.com/services/plastyka-opuszka/

Lecznie polegało na chirurgicznym usunięciu wrastającego elementu oraz plastyce opuszka i usunięciu osteofitu z paliczka dystalnego. Tylko takie połączenie procedur mogło zagwarantować brak nawrotów i zdrowy wygląd palca.

Leczenie retronychii – kompendium wiedzy