Łuszczyca skóry głowy – przyczyny, objawy i leczenie
Łuszczyca skóry głowy to przewlekła choroba zapalna, związana z nadmiernym i przyspieszonym rogowaceniem naskórka. Charakterystycznym objawom, takim jak zaczerwienienie skóry i obecność srebrzystych łusek, często towarzyszy również nadmierne wypadanie włosów, dyskomfort i obniżona samoocena. Pomimo iż łuszczyca jest powszechną przypadłością dermatologiczną, dotyczącą milionów ludzi na całym świecie, jej przyczyny wciąż nie są w pełni poznane, a znajomość czynników wyzwalających nie zawsze pozwala na zapobiegnięcie nawrotowi dolegliwości. Dowiedz się, jakie są pierwsze objawy choroby. Jak można rozpoznać i leczyć łuszczycę głowy?
Czym jest łuszczyca skóry głowy?
Łuszczyca skóry głowy to choroba zapalna o charakterze przewlekłym, w której specyficzne wykwity i zmiany pojawiają się przede wszystkim na owłosionej skórze głowy, zwłaszcza w okolicy linii włosów. Chociaż łuszczyca występuje u pacjentów w każdym wieku, u co trzeciego pojawia się przed ukończeniem 20. roku życia. Dotychczasowe badania nie pozwoliły w pełni wyjaśnić przyczyn rozwoju dolegliwości. Podejrzewa się, że może mieć charakter autoimmunologiczny. Wiadomo również, że w dużym stopniu ma związek z predyspozycjami genetycznymi, a ryzyko zachorowania u dziecka rodziców z łuszczycą szacuje się na 50%.
Łuszczyca skóry głowy może występować samodzielnie, lub jako część łuszczycy uogólnionej, która obejmuje również inne części ciała, m.in. kolana, łokcie, dłonie. Choroba charakteryzuje się nieprawidłowym różnicowaniem się komórek naskórka. Fizjologicznie cykl ten trwa około czterech tygodni, w przebiegu łuszczycy jedynie cztery dni. Dodatkowo zaburzone jest dojrzewanie keranocytów, dlatego dochodzi do nieprawidłowego złuszczania warstwy rogowej i powstawania charakterystycznej łuski i zmian skórnych. Łuszczyca skóry głowy może występować samodzielnie lub jako część ogólnej łuszczycy, która obejmuje inne części ciała.
Łuszczyca skóry głowy jest jedną z najczęściej występujących postaci choroby. Aż u 80% pacjentów ze zdiagnozowaną łuszczycą zmiany łuszczycowe pojawiają się na skórze głowy.
Jak wygląda łuszczyca skóry głowy – objawy
Pierwsze objawy łuszczycy skóry głowy obejmują zazwyczaj zaczerwienienie skóry, któremu może towarzyszyć niewielki dyskomfort. Pojawiajace się dodatkowe symptomy, i ich nasilenie zależą od zaawansowania choroby, jednak zawsze są bardzo charakterystyczne. Przy łuszczycy skóry głowy u pacjentów występuje:
- łuszczenie skóry – widoczne szczególnie na linii włosów, obecność srebrzystych łusek związana jest z nieprawidłowym rogowaceniem,
- zaczerwienienie i podrażnienie skóry – może prowadzić do uczucia swędzenia i pieczenia,
- plamy łuszczycowe – mogą występować jako pojedyncze zmiany lub zlewać się i obejmować większe obszary wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry,
- wypadanie włosów – na skutek stanu zapalnego, łuszczenia i drapania może dochodzić do uszkodzenia mieszków włosowych i nadmiernego wypadania włosów,
- objaw świecy stearynowej – po zdrapaniu łuski, grudek, powierzchnia skóry wygląda jak pokryta stearyną.
Podjęcie leczenia na wczesnym etapie ogranicza rozwój choroby, dlatego przy zauważeniu niepokojących objawów zalecana jest konsultacja ze specjalistą. Ze względu na przewlekły charakter dolegliwości obserwowane są okresy remisji i zaostrzenia objawów.
Przyczyny łuszczycy skóry głowy
Łuszczyca skóry głowy jest złożoną chorobą, której przyczyny nie są w pełni poznane. Przypadłość ma związek z nieprawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym, dlatego podejrzewa się, że może mieć podłoże autoimmunologiczne, w którym organizm zamiast chronić się przed infekcjami, atakuje własne komórki skóry. W efekcie dochodzi do przyspieszonego i nieprawidłowego złuszczania warstwy rogowej naskórka, co prowadzi do powstawania zaczerwienienia i charakterystycznych łusek. Przyczyny łuszczycy są wieloczynnikowe. Duże znaczenie mają predyspozycje genetyczne oraz czynniki zewnętrzne, które uznaje się również za tzw. czynniki wyzwalające (zaostrzające), m.in. stres, infekcje, urazy skóry, spożywanie alkoholu, palenie papierosów, zaburzenia hormonalne, czy stosowanie niektórych leków (np. beta-adrenolityki, NLPZ).
Na czym polega diagnoza łuszczycy skóry głowy?
Rozpoznanie łuszczycy skóry głowy jest stosunkowo łatwe ze względu na obecność charakterystycznych symptomów, takich jak zaczerwienienie skóry, srebrzyste łuski, tzw. objaw świecy stearynowej po ich zdrapaniu, czy widoczne przerzedzenie włosów.
W trakcie wizyty lekarz przeprowadza wywiad medyczny, dotyczący występujących objawów, historii choroby, czynników zaostrzających, czy występowania łuszczycy w rodzinie. Następnie specjalista przeprowadza badanie kliniczne, pozwalające zaobserwować charakterystyczne zmiany i ocenić stan owłosionej skóry głowy. W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować o konieczności wykonania badań dodatkowych, takich jak trichoskopia, posiew mykologiczny, czy biopsja skóry, aby wykluczyć inne choroby, takie jak m.in. grzybica, czy łojotokowe zapalenie skóry.
Leczenie łuszczycy skóry głowy
Leczenie łuszczycy skóry głowy jest złożonym procesem, który wymaga indywidualnego podejścia, uwzględniającego nasilenie objawów oraz, ewentualnie, reakcję na poprzednie terapie. Istnieje kilka metod leczenia, które można stosować samodzielnie lub w połączeniu. Terapią pierwszego wyboru jest leczenie miejscowe przy wykorzystaniu preparatów umożliwiających usunięcie łuski, takich jak mocznik, kwas salicylowy, czy mlekowy. Często konieczne jest również zastosowanie glikokortykosteroidów, w celu redukcji stanu zapalnego. W niektórych przypadkach stosuje się również miejscowe retinoidy. Dużą skuteczność wykazuje również fototerapia (naświetlanie promieniami UVB), która może stanowić leczenie wspomagające. Leczenie ogólne, przy wykorzystaniu leków biologicznych, immunosupresyjnych, czy metotreksatu, stosuje się wyłącznie w przypadku ciężkich postaci łuszczycy, która nie reaguje na leczenie miejscowe.
Sposoby pielęgnacji skóry głowy po leczeniu łuszczycy
Prawidłowa pielęgnacja skóry głowy po leczeniu łuszczycy jest niezwykle ważna dla utrzymania jej w dobrej kondycji i zapobiegania nawrotom objawów choroby. Przede wszystkim, w miarę możliwości, zaleca się unikanie czynników wyzwalających oraz preparatów mogących podrażniać skórę głowy. Szampony powinny zawierać substancje nawilżające i keratolityczne, zapobiegające wysuszaniu i łuszczeniu się skóry. Nie zaleca się również drapania skóry w trakcie mycia, czy czesania. Ze względu na znaczenie stosowania właściwych preparatów do pielęgnacji skóry u pacjentów po leczeniu łuszczycy skóry głowy, zalecana jest konsultacja ze specjalistą.
Dodatkowo regularne wizyty kontrolne u dermatologa umożliwiają wczesne wykrycie ewentualnych nawrotów i podjęcie leczenia, zanim dojdzie do zaostrzenia objawów.
FAQ
Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące łuszczycy skóry głowy.
Leczenie łuszczycy skóry głowy obejmuje stosowanie preparatów miejscowych prowadzących do zmiękczenia i usunięcia łusek, takich jak mocznik, oraz glikokortykosteroidów o działaniu przeciwzapalnym. Dodatkowo lekarz może zalecić fototerapię, a w ciężkich przypadkach również leczenie ogólne.
Łuszczyca skóry głowy (tzw. łuszczyca głowy) to przewlekła choroba, która najprawdopodobniej ma podłoże autoimmunologiczne. W wyniku nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu odpornościowego dochodzi do przyspieszonego różnicowania komórek naskórka, nieprawidłowego złuszczania i powstawania łusek. Zmiany skórne mogą obejmować owłosioną skórę głowy i inne części ciała (np. kolana, łokcie, dłonie) często powodując swędzenie, podrażnienie, a nawet wypadanie włosów.
Jak dotąd nie udało się w pełni poznać przyczyn łuszczycy, chociaż podejrzewa się, że jest wynikiem współoddziaływania nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego, predyspozycji genetycznych i czynników zaostrzających. Łuszczyca nie jest zaraźliwa i nie można jej przenosić na inne osoby.
Pierwsze objawy łuszczycy skóry głowy to zazwyczaj zaczerwienienie skóry przy linii włosów i niewielki dyskomfort lub swędzenie. W krótkim czasie na skórze pojawiają się również srebrzyste łuski. Wczesne rozpoznanie i leczenie pozwala zazwyczaj zapobiegać nasileniu objawów.
Łuszczyca skóry głowy jest chorobą przewlekłą, co oznacza, że jej leczenie jest długotrwałe i może trwać przez całe życie. Okresy zaostrzeń mogą być przeplatane remisjami, kiedy objawy są mniej intensywne lub całkowicie ustępują. Skuteczne leczenie łuszczycy skóry głowy wymaga regularnego stosowania zaleconych preparatów i codziennej pielęgnacji skóry głowy.
Łuszczycy skóry głowy nie można całkowicie wyleczyć, ale można skutecznie kontrolować jej objawy. Regularne leczenie oraz odpowiednia pielęgnacja skóry pomagają zmniejszać nasilenie objawów i zapobiegać ich nawrotom.
Łuszczyca skóry głowy wymaga specjalistycznego leczenia, dlatego konieczna jest konsultacja z lekarzem dermatologiem. Zwykle stosowane jest leczenie miejscowe oraz, wspomagająco, fototerapia. W ciężkich przypadkach łuszczycy konieczne może być również leczenie ogólne.
Źródła:
- M. Maj, L. Rudnicka, Łuszczyca skóry owłosionej głowy (Scalp psoriasis), 2016
- Jeffrey Crowley, Scalp psoriasis: an overview of the disease and available therapies, 2010K.
- Romańska-Gocka, Farmakoterapia łuszczycy, 2009